Taşeron işçilerin kadroya geçiş süreci, Türkiye’de son on yılın en önemli istihdam reformlarından biri olarak öne çıkmaktadır. Özellikle kamu kurum ve kuruluşlarında uzun yıllar taşeron firmalar aracılığıyla çalışan işçilerin kadroya alınması, iş güvencesi ve sosyal haklar açısından büyük bir dönüşüm yaratmıştır. Ancak halen bazı kesimler bu düzenlemeden yararlanamamış, bu da “taşeron işçilerin kadroya geçişinde yeni düzenleme beklentisini” gündemde tutmuştur. 2025 yılı itibarıyla taşeron sisteminin tamamen kaldırılması ve kalan işçilerin kadroya dahil edilmesi yönünde yeni gelişmeler yaşanmaktadır.
Taşeron Sistemi Nedir?
Taşeron sistemi, kamu kurumları veya özel sektörün hizmet alımı yoluyla belirli işleri dış kaynak firmalara yaptırması anlamına gelir. Bu sistem, özellikle temizlik, güvenlik, bakım-onarım, yemek, şoförlük, bilgi işlem ve hastane destek hizmetleri gibi alanlarda yoğun şekilde uygulanmıştır. Ancak bu sistem, işçiler için iş güvencesi ve sosyal haklar açısından önemli sorunlar doğurmuştur.
Taşeron işçiler, aynı kurumda yıllarca çalışsalar bile doğrudan kurum personeli sayılmadıkları için kadrolu çalışanlarla aynı haklara sahip olamamışlardır. Bu durum, maaş farklılıklarına, yıllık izin kısıtlamalarına, kıdem tazminatı sorunlarına ve düşük ücretli çalışma koşullarına neden olmuştur.
696 Sayılı KHK ve Kadro Geçişi
2018 yılında çıkarılan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kamu kurumlarında çalışan yaklaşık 900 bin taşeron işçi kadroya geçirilmiştir. Bu düzenleme ile birçok taşeron işçi artık kamu işçisi statüsü kazanmış, maaş ve sosyal hakları iyileştirilmiştir. Ancak düzenlemenin kapsamı sınırlı kalmış ve bazı gruplar bu haklardan yararlanamamıştır.
Kadro kapsamı dışında kalan gruplar arasında özellikle belediye şirketlerinde çalışanlar, kamu iktisadi teşebbüslerinde (KİT) görev yapan taşeron işçiler, özel bütçeli kurum çalışanları ve bazı hastane destek personelleri bulunmaktadır. Bu gruplar hâlen kadro beklemekte ve hükümetin yeni bir düzenleme yapmasını talep etmektedir.
2025 Yılında Taşeron İşçiler İçin Yeni Gelişmeler
2025 yılı itibarıyla taşeron işçilerin kadroya geçiş süreci yeniden gündeme gelmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yürüttüğü yeni düzenleme çalışmalarıyla birlikte, kapsam dışında kalan taşeron işçilerin de kamu kadrosuna alınması planlanmaktadır. Bu çalışmalarda öne çıkan başlıklar şunlardır:
- Belediye şirket işçilerinin kadroya alınması: 450 bini aşkın belediye şirket işçisinin doğrudan belediye kadrosuna geçirilmesi gündemdedir.
- KİT’lerdeki taşeron işçilerin durumu: Kamu iktisadi teşebbüslerinde çalışan 60 binden fazla taşeron işçinin kadroya geçişi için teknik hazırlıklar yapılmaktadır.
- Hastane destek hizmetleri personeli: Yemekhane, temizlik, laboratuvar ve teknik servislerde görev yapan taşeron işçilerin sağlık bakanlığı kadrolarına alınması yönünde düzenleme taslağı hazırlanmıştır.
- Ücret eşitlemesi: Kadroya geçen ve geçmeyen taşeron işçiler arasındaki maaş farklarını azaltmak için yeni katsayı düzenlemesi yapılmaktadır.
Kadroya Geçişte Yeni Şartlar
Yeni düzenlemenin taslak aşamasında bazı temel kriterler belirlenmiştir. Buna göre:
- Taşeron işçinin 31 Aralık 2024 itibarıyla fiilen görevde olması,
- En az 2 yıl kesintisiz aynı kurumda çalışmış olması,
- Herhangi bir disiplin cezası veya mahkeme kararıyla işten çıkarılmamış olması,
- İş akdinin geçerli bir hizmet alımı kapsamında devam ediyor olması,
şartlarını taşıyanlar kadroya geçebilecektir. Ayrıca, kadroya alınacak işçilerin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasından geçmesi de zorunlu hale getirilmiştir.
Kadroya Geçen Taşeron İşçilerin Kazanımları
Kadroya alınan taşeron işçiler, kamu işçisi statüsüne kavuşarak birçok yeni hak elde etmektedir. Bu haklardan bazıları şunlardır:
- İş güvencesi ve sürekli istihdam hakkı,
- Yıllık izin, resmi tatil ve fazla mesai ücretlerinde iyileştirme,
- Kıdem tazminatı hakkının devlet güvencesine alınması,
- Toplu iş sözleşmesi (TİS) hakkı,
- Yemek, yol, ikramiye ve sosyal yardım ödemelerinin artırılması,
- Emeklilikte daha yüksek maaş ve ikramiye hakkı.
Böylece taşeron işçiler, uzun yıllardır bekledikleri çalışma güvencesine kavuşmaktadır.
Sendikaların ve Çalışanların Talepleri
Taşeron işçilerin kadroya geçişinde yeni düzenlemeler gündeme gelirken, sendikalar da sürecin adil ve kapsamlı olmasını istemektedir. Sendikaların öne çıkan talepleri şunlardır:
- Kadroya geçişin tüm kamu taşeronlarını kapsaması,
- Belediye şirketlerinde çalışan işçilerin doğrudan belediye kadrosuna alınması,
- Kadroya geçen işçilerin ücret artışlarının memur maaş katsayısına endekslenmesi,
- Kadroya geçiş sonrası tayin ve yer değiştirme haklarının genişletilmesi.
Bu talepler, sadece maaş artışını değil, taşeron sisteminin tamamen ortadan kaldırılmasını hedeflemektedir. Özellikle belediye ve sağlık sektöründeki çalışanlar, “eşit işe eşit ücret” prensibi doğrultusunda kalıcı çözüm beklemektedir.
Taşeron Sisteminin Kademeli Olarak Kaldırılması
2025 planlamasına göre taşeron sistemi, kademeli olarak kamu kurumlarından tamamen kaldırılacaktır. Bu kapsamda, öncelikle kamu hizmetinin sürekliliği açısından kritik görevlerde çalışan taşeron personeller kadroya alınacak, ardından kalan bölümler için ikinci aşama uygulanacaktır.
Ayrıca, yeni işe alımlarda taşeron modeline izin verilmemesi yönünde yasal düzenleme çalışmaları yapılmaktadır. Bu adım, gelecekte taşeron sisteminin tamamen ortadan kalkmasını sağlayabilir.
Kadro Düzenlemesinin Kamuya Etkisi
Yeni düzenlemeyle birlikte yaklaşık 500 bin taşeron işçinin daha kadroya alınması beklenmektedir. Bu, kamu maliyesine kısa vadede ek bir yük getirecek olsa da uzun vadede çalışma barışını güçlendirecek ve hizmet kalitesini artıracaktır. Kadrolu işçiler, kuruma bağlılık ve verimlilik açısından daha istikrarlı bir yapının oluşmasına katkı sağlayacaktır.
2025 İçin Beklentiler
Taşeron işçilerin kadroya geçişiyle ilgili yeni düzenlemenin 2025 yılı içerisinde TBMM gündemine gelmesi beklenmektedir. Düzenleme hayata geçirildiğinde, 696 sayılı KHK dışında kalan taşeron işçiler de kamu güvencesine kavuşacak ve taşeron sistemi büyük ölçüde sona erecektir. Çalışanların ve sendikaların beklentisi, bu adımın yıl bitmeden tamamlanması yönündedir.
2025 yılında yapılacak bu düzenleme, taşeron işçiler için tarihi bir dönüm noktası olacak ve kamu sektöründe kalıcı istihdamın önünü açacaktır. Uzun süredir beklenen bu gelişme, hem işçi memnuniyetini hem de kamu hizmetlerinde verimliliği artırma potansiyeline sahiptir.